Crkveni posjedi u Crnoj Gori (XII–XVIII vijek): Prilozi

Sažetak

Crkveni posjedi predstavljaju socio-ekonomsku horizontalu razvoja određenog područja. Na osnovu njih saznajemo tok istorijskih procesa, jer vjerske institucije reprezentuju duhovnu horizontalu vremena. Često ovi dokumenti sadrže podatke o vladarima, upravi grada ili zemlje, ekonomskim odnosima, jeziku, antroponimima i toponimima. Prvi dokumenti vezani za osnivanje crkvenog života potiču iz IV vijeka, kada hrišćanstvo postaje zvanična religija Rimskog Carstva. Posebnu pažnju imamo u periodu od IV do kraja XVIII vijeka, do kada se stvaraju vlasti na sekularnim osnovama, odnosno odvaja se svetovna od duhovne vlasti. Rad predstavlja sistematizaciju bitnih crkvenih posjeda na području Crne Gore, odnosno obilježavaju i one objekte koji su imali vlastelinstva ne njenoj teritoriji, a sami se nalaze izvan njenih granica. Ova pojava se prevashodno proizvodi iz činjenice da su se tokom vjekova mijenjale granice zemalja. Naglašava se da se putem povelja, listina i testamenata može pratiti nastanak i nestanak određenih zemalja, ali je takođe potrebno ova dokumenta uporediti sa ostalim spisima, kako bi se realnost u prošlosti, koliko to građa dozvoljava, što vjerodostojnije prikazala.