Kako se piše istorija u književnosti: "Grobnica za Borisa Davidoviča" Danila Kiša

Sažetak

Niska od sedam pripovedaka, zbirka Grobnica za Borisa Da­vidoviča, prvi put objavljena 1976. godine, provokativna u svoje vreme, nije prestala da privlači pažnju ni današnjih istraživača umetnosti reči. Pripovetke koje je čine nastale su na fonu isto­rije, srednjovekovne i prve polovine XX veka, onakve kakvom je pamte udžbenici i svedoci-savremenici. Bez obzira na koji se period odnose pojedinačne priče, zajednički imenitelj im je tema političke i verske obmane, izdaje i ubistava koja su poči­njena u to ime. Kroz fiktivne priče koje su protkane istorijskim podacima i potkrepljene prisustvom istorijskih ličnosti (Eduar Erio npr.) pripovedač nastoji da oživi zaboravljenu istoriju, da podseti na milione stradalih, ugnjetenih i potlačenih, vodeći se stavom da zaboraviti znači prihvatiti zločin, preći ćutke preko zlodela jednog režima – mašinerije zla. Istorija književnosti je upamtila čitaoce/tumače ove proze koji su je čitali tragajući za izvorima, uticajima koje je Kiš tobože namerno plagirao. Ovaj rad predstavlja jedno od čitanja i tumačenja Grobnice za Borisa Davidoviča koje nastoji da istraži udeo dokumenata, kvazido­kumenata te piščeve imaginacije, polazeći od pretpostavke da prisustvo svega toga samo uvećava vrednost dela.