Sumatraistički doživljaj svijeta u ,,Lirici itake“ Miloša Crnjanskog

Abstract

U radu provjeravamo hipotezu da je sumatraizam M. Cr­njanskog poetičko načelo koje u većoj ili manjoj mjeri sažima cijelu njegovu bibliografiju. Sumatraizam se svrstava u dio ek­spresionizma, koji je samo jedan od pravaca raznorodne i ra­znovrsne avangarde, a koji svi imaju zajednički cilj - preispi­tivanje i prevrednovanje onog njima prethodnog. Prvi svjetski rat i neposredno učešće u njemu, omogućili su Crnjanskom da promijeni perspektivu gledanja na sebe i svijet oko sebe i ukaže svojim pjesničkim talentom na globalni prevrat koji je nastupio kao posljedica rata, pa se njegova proza i poezija moraju čitati i tumačiti ukrštanjem spoljašnjeg i unutrašnjeg pristupa. Kroz primjere ,,Sumatre“, a onda i nekoliko pjesama iz zbirke ,,Lirika Itake“, nastojali smo pokazati opšta mjesta sumatraizma, njegov kosmopolitski karakter, a pritom skrećući pažnju na tematske i formalne novine, ali i ono što je sumatraizam u svojoj suštini – humanizam i pacifizam